Sudan’da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve HDK arasındaki güç mücadelesi 16 aydır devam ediyor.
Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan’ın çoğu eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK’nin, batı ve güney eyaletlerinde etkili olduğu görülüyor.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin çabaları ve Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.
Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 18 bin 800’den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.
“KIRMIZI ÇİZGİLERİMİZ VAR”
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkesinin ABD ile diyaloğa istekli olduğunu ancak Cidde Bildirgesi’nin uygulanması gibi “kırmızı çizgileri” olduğunu ifade etti.
Egemenlik Konseyinden yapılan açıklamaya göre Burhan, Norveç’in Sudan Büyükelçisi Endre Stiansen’i ülkenin doğusunda yer alan Port Sudan’daki ofisinde kabul etti.
Burhan, görüşmede, Sudan’ın ABD ile diyalog kurma konusunda istekli olduğunu fakat, Cidde Bildirgesi’nin uygulanması ve görüşme için gözlemcilerin belirlenmesi gibi konularda “kırmızı çizgileri” olduğunu söyledi.
Norveç Büyükelçisi Stiansen ise ülkesinin “Sudan ve ABD hükümetlerinin görüşlerini birbirine yakınlaştırmada rol oynamak istediğini” aktardı.
ABD’NİN DAVET ETTİĞİ CENEVRE GÖRÜŞMELERİ
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 23 Temmuz’da, Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetlerini (HDK) ateşkes müzakereleri için 14 Ağustos’ta İsviçre’ye davet ettiğini bildirerek, Cidde müzakere sürecinin önemine ve devam ettirilmesi gerektiğine işaret etmişti.
ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello, dün, İsviçre, Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletleri (BM) temsil eden uluslararası ve teknik ortaklarla açılış oturumunun gerçekleştirildiğini kaydetmişti.
HDK heyeti görüşmelere katılmak üzere Cenevre’ye gelirken, ordu görüşmelere katılmamıştı.
Sudan hükümeti, yeni platforma gerek olmadığını, BAE’nin gözlemci olarak bu görüşmelere katılmama isteği gibi gerekçelerle Cenevre müzakerelerine itiraz etmişti.
Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde geçen yıl varılan anlaşmalara bağlı kalınması gerektiğini ifade eden Sudan hükümeti, ABD’nin “isyancı milislerini (HDK) Cidde Bildirgesi’ni uygulamaya zorlama konusunda kararlı olmadığını” savunmuştu.
CİDDE BİLDİRGESİ
Sudan’da ordu ile HDK arasında çatışmaların durması için Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde taraflar arasında yürütülen görüşmeler sonucunda 11 Mayıs 2023’te “Cidde Bildirgesi” imzalanmıştı.
ABD ve Suudi Arabistan’ın arabuluculuğunda yürütülen görüşmeler yoluyla imza altına alınan bildirgede, Sudan ordusu ve HDK’nin sivillere zarar verecek herhangi bir saldırıdan uzak duracağı belirtilerek, Sudan halkının çıkarlarının iki taraf için öncelik olduğu vurgulanmıştı.
Sudan ordusu, HDK’nin, başkent Hartum’da sivil yerleşim yerleri ve kamu tesislerini boşaltmadığını, tekrarlayan ihlalleri gerekçe göstererek temmuzda Cidde’deki görüşmelerden çekilmişti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)